De Amerikaan Tom Szaky (29) maakte van het inzamelen en hergebruiken van klein afval, dat anders op de vuilnisbelt verdwijnt, zijn levenswerk. Met TerraCycle lokt hij alle grote merken. Hoe doet hij dat? Klein afval dat anders onder de grond verdwijnt een tweede leven geven, kun je daar serieuze handel mee drijven? De gesjeesde psychologiestudent Tom Szaky krijgt het voor elkaar. Hij laat miljoenen vrijwilligers in veertien landen - sinds kort ook in Nederland - afval voor hem inzamelen. Kleurige pakjes drinken van Capri Sun worden omgetoverd tot een rugtas voor schoolkinderen, lege M&Mpakjes worden verwerkt in een handtas; oude langspeelplaten worden onderzetters. Zijn producten liggen bij retailgiganten WalMart en Home Depot, en merken als Coca Cola en Starbucks staan in de rij om zijn inzamelacties te sponsoren. De ondernemer, die zichzelf aanduidt als ‘ecokapitalist’, combineert het streven naar  een betere wereld met een uitgekiend zakelijk instinct. Realiseerde hij een krappe 70.000 dollar aan verkopen in 2004, dit jaar verwacht hij op een omzet van 16 miljoen dollar uit te komen. “Ik ga er een winstmarge van twintig procent op halen.” Het begon in 2001 met een businessplanwedstrijd. Szaky studeerde aan het gerenommeerde Princeton. Daar stoorde hij zich aan de wegwerpcultuur. “Borden vol voedsel zag ik in de afvalbakken verdwijnen.” Een vriend toonde hem op een avond trots hoe hij er in geslaagd was om droge cannabiszaadjes tot oogstbare planten uit te laten groeien. Zijn geheim: de poep van maden als kunstmest gebruiken. Terwijl het in de kamer blauw zag van de rook, kwam Szaky op een ludiek idee. “Ik zag voor me hoe die maden als een leger van arbeiders het kantineafval zouden vermalen. Mijn eerste plan was om met de lokale vuilstort te gaan concurreren.” Hij gooide het op een akkoord met de kantine om etensresten in te mogen zamelen. Een vader van een vriend, die iets van chemische processen wist, hielp hem om van de madenpoep een vloeibare substantie te maken. “Anders zouden consumenten hun neus ervoor ophalen.” Hij moest alleen nog een verpakking hebben. De oplossing vond hij in rondslingerende flessen. “Ik dacht: ik ga gewoon afval in afval verkopen.” Wal-Mart De ondernemer won de businessplanwedstrijd niet, maar was zo overtuigd van zijn idee dat hij zijn studie stopte. In de twee jaren erna wist hij een aantal winkels zover te krijgen om zijn producten af te nemen. “Het schoot echter niet op, ik moest schaal zien te creëren.” In 2004 kwam die er. “Ik ben de ene na de andere inkoopmanager van Wal-Mart gaan bellen.” Voor een inkoper in Arkansas mocht hij uiteindelijk zijn verhaal afsteken. Hij kon door zijn lage kosten de retailer een marge bieden die drie keer hoger lag dan die van zijn niet-biologische concurrenten. “Ik verkocht het als iets dat goed was voor hun portemonnee met als leuke bonus dat het ook nog eens goed was voor hun imago.” Na die eerste order van honderdduizend flessen, waarvoor hij “twee weken lang met de hand flessen liep te vullen” ging het balletje rollen. In 2006, hij verkocht toen alleen nog maar kunstmest, was zijn omzet 3,3 miljoen dollar. Hij had zijn intrek genomen in een grote opslagruimte in Trenton, New Jersey, wat bij media tot de verbeelding sprak. “Het is een levensgevaarlijke buurt, maar de huren zijn er zo lekker laag.” In 2007 nam zijn bedrijf een vlucht. Szaky had op dat moment op allerlei plekken brigades van vrijwilligers rondlopen die de gebruikte flessen inzamelden. Die kregen een bedrag voor iedere ingezamelde fles, scholen die inzamelden mochten het geld zelf houden. “Ik had nooit gedacht dat mensen zo fanatiek zouden worden. Pas toen ik me realiseerde dat ik over een nationaal netwerk beschikte, wist ik dat inzamelen mijn core business moest zijn.” Buitenlandse markten Dat viel anderen ook op. Een groep informele investeerders was bereid hem met 18 miljoen dollar te financieren. Vervolgens werd hij gebeld door de ceo van Honest Tea, een producent van biologische frisdrank. Of hij een bestemming wist voor zijn gebruikte flessen van flexibel plastic. Szaky dacht er een nacht over, en stampte flessen plat om er met naald en draad een handtas van te maken. “Hij vond het een geweldig idee.” Szaky boort op slimme manier het marketingbudget van bedrijven aan. In 2010 werd twaalf miljoen dollar aan inzamelacties gesponsord door de bedrijven waarvoor hij inzamelt. Via grote bedrijven is hij in staat om betrekkelijk eenvoudig toegang te krijgen tot buitenlandse markten. Om grotere volumes aan te kunnen, heeft hij wel de productie aangepast. Hij liet zijn medewerkers - inmiddels meer dan zeventig - zelf alle rugtassen in elkaar naaien. Het dreef hem tot onnodig hoge kosten. “In 2008 leed ik op een omzet van 6,6 miljoen dollar nog 4,5 miljoen verlies.” Sinds 2009 besteedt hij de productie uit aan bedrijven in Mexico en China. Ook zamelt hij veel van het afval direct in bij bedrijven, bijvoorbeeld de rollen verpakkingsmateriaal van pakjes drinken die aan het einde van de dag ongebruikt zijn in het productieproces van een frisdrankgigant. Szaky lacht. “Waar een jointje roken al niet goed voor is.”